جنبه های اجتماعی نظام آبیاری در ایران

Authors
abstract

در ایران محدودیت منابع آب موجب شده است تا بهره برداری از آن در طول تاریخ به صورت نظام مند و در چارچوب ضوابط و معیارهای حساب شده انجام گیرد. به سخنی دیگر، نظام بهره برداری از آب در ایران یک امر تاریخی، اجتماعی و فرهنگی است.  وجود واحدهای کار زراعی سنتی (بنه) نیز از این واقعیت سرچشمه می گیرد که آب، جز در یک یا دو ناحیه، کمیاب ترین منبع کشاورزی در ایران است. با این وصف، تاریخ تشکیل و شکل گیری نظام های حقوقی و اجتماعی در آبیاری بس دراز و دارای قواعد و ضوابط خاصی است. در ایران سه منبع مهم آبیاری در طول تاریخ وجود داشته که به ترتیب اهمیت عبارتند از: قنات، رود و چشمه. در هر کدام از این منابع مهم آبیاری، نظام های پیچیده و متکاملی در طول تاریخ برای بهره برداری از آب آنها برای کشاورزی صورت گرفته است. این نظام بهره برداری شامل مدیریت تامین آب، مدیریت توزیع و انتقال آب و در نهایت مدیریت مصرف و استفاده از آب بوده است. در این نظام، مدیریت تامین آب بر عهده مالک و مالکان بوده و خدمات مربوط نیز به شکل گروهی انجام می‏شده است؛ مدیریت توزیع و انتقال آب نیز به صورت گروهی و تحت نظارت صاحب منصبانی قرار داشته است؛ مدیریت مصرف و استفاده از آب نیز بسته به نظر بهره برداران، جمعی یا انفرادی بوده است. یافته ها نشان می دهند که نظام های پیچیده و تکامل‏یافته‏ای در زمینه آبیاری و چگونگی استفاده از آن در طول تاریخ در ایران شکل گرفته که در نهایت در دوره جدید، با توجه به تغییراتی که در جامعه روستایی ایران بعد از اصلاحات ارضی و انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است، سیستم های سنتی تولید کشاورزی همانند بنه به هم خورده و مدیریت مالکان ملغی و نظام های آبیاری نیز دچار تغییراتی شد. این تغییر شامل بوجود آمدن «گروه های هم آب» در بین زارعان و روستاییان می‏شد که نظام ها و قواعد قبلی تقسیم آب در ده را در قالبی جدید سازماندهی کرده و برای استفاده بهینه از آب، و آبیاری بهتر زمین های کشاورزی، دست به تعاون و همکاری میان خود زدند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جنبه‌های اجتماعی نظام آبیاری در ایران

در ایران محدودیت منابع آب موجب شده است تا بهره‌برداری از آن در طول تاریخ به صورت نظام‌مند و در چارچوب ضوابط و معیارهای حساب شده انجام گیرد. به سخنی دیگر، نظام بهره‌برداری از آب در ایران یک امر تاریخی، اجتماعی و فرهنگی است.  وجود واحدهای کار زراعی سنتی (بنه) نیز از این واقعیت سرچشمه می‌گیرد که آب، جز در یک یا دو ناحیه، کمیاب‌ترین منبع کشاورزی در ایران است. با این وصف، تاریخ تشکیل و شکل‌گیری نظام...

full text

جنبه های اجتماعی اقتصادی پرورش گاومیش

گاومیش با ویژگیهای منحصر به خود نظیر استفاده از منابع غذایی کم قیمت ، توان بالای سازگاری با محیط اطراف و مقاومت برابر بیماری ها و نیز تولید گوشت و شیر با ارزش می تواند تحول بزرگی در اقتصاد روستاییان ایجادکند. از اینرو محققان گاومیش را دام آینده معرفی می کنند. گاومیش از دامهای بومی ایران است و پرورش آن از 2 هزار و500 سال پیش از میلاد در کشور وجود داشته است. با توجه به اهمیت این دام در اقتصاد مقا...

full text

تحلیل تأثیر جنبه های روانی و اجتماعی در بروز سرقت

سرقت یکی از جرایم علیه امنیت اموال در قانون مجازات­های اسلامی (مصوب 1392) است که برای آن مجازات­های مختلف و متناسب با نوع دزدی اعم از حد و تعزیر تعیین شده است. از منظر دانش جرم شناسی ریشه و یکی از علل پیدایش، تکوین، پیشرفت و وقوع بزه سرقت را باید در تاثیرگذاری جنبه­های روانی و اجتماعی جستجو کرد. از این رو، هدف این تحقیق بررسی پدیده­­هایی است که به­عنوان وسیله یا به­واسطه در تحلیل‏های پژوهشی و ش...

full text

تحلیل تأثیر جنبه های روانی و اجتماعی در بروز سرقت

سرقت یکی از جرایم علیه امنیت اموال در قانون مجازات­های اسلامی (مصوب 1392) است که برای آن مجازات­های مختلف و متناسب با نوع دزدی اعم از حد و تعزیر تعیین شده است. از منظر دانش جرم شناسی ریشه و یکی از علل پیدایش، تکوین، پیشرفت و وقوع بزه سرقت را باید در تاثیرگذاری جنبه­های روانی و اجتماعی جستجو کرد. از این رو، هدف این تحقیق بررسی پدیده ­هایی است که به عنوان وسیله یا به واسطه در تحلیل‏های پژوهشی و ش...

full text

تحلیل جنبه های حقوقی موسسات گزارش اعتبار در ایران

چکیدهگزارش اعتبار یکی از بخش‌های حیاتی برای ارزیابی اعتبار و مدیریت سهام می‌باشد که توسط مؤسسات گزارش اعتبار صورت می‌گیرد؛ مؤسساتی که خلاء آن‌ها در بازار داخلی بسیار احساس می‌شود. کار این مؤسسات این است که تخلفات که متعهدان در قرارداد مرتکب می‌شوند و منجر به صدور آرائی در محکومیت آن‌ها شده است را در بانک‌های اطلاعاتی ذخیره و نگهداری می‌کنند و در آینده اگر شخصی بخواهد با طرفی معامله بکند که از ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشنامه انسان شناسی

جلد ۱۲، شماره ۲۱، صفحات ۱۱-۴۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023